Đến huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, rất nhiều du khách dành thời gian tham quan cho bằng được làng trầu được xem là lớn nhất, tồn tại lâu nhất ở khu vực ĐBSCL Làng trầu Vị Thủy là niềm tự hào, nét đẹp văn hóa truyền thống của những người đã từng gắn bó với làng nghề này từ bao đời nay.

Gìn gìn nét đẹp quê hương

Một vườn trầu ở xã Vị Thủy

Theo những bậc lão nông tri điền tại đây cho biết: làng trầu Vị Thủy tập trung tại ấp 5, xã Vị Thủy đã có gần 80 năm tuổi. Ban đầu chỉ khoảng 10 hộ chuyên canh trầu nhưng sau đó do ăn nên làm ra nên hàng trăm hộ khác bắt đầu làm theo và có cuộc sống ổn định. Hiện nay làng trầu này đang có 33 ha chuyên canh trồng trầu lấy lá, nhiều hộ đã xây được nhà kiên cố, mua sắm nhiều phương tiện bơm tưới tự động, phương tiện đi lại, nghe nhìn.

Ông Phan Văn Tư, 80 tuổi ngụ ấp 5, xã Vị Thủy kể lại, “không hiểu sao trầu trồng ở đất nầy lại tốt đến lạ thường. Nhiều thương lái đã mua dây trầu và thử trồng trên nhiều vùng đất lân cận nhưng đều thất bại. Đã có nhiều đoàn làm phim đến đây quay ngoại cảnh. Giá cả thì cũng có lúc lên xuống bất thường nhưng bà con ở đây quyết lòng không phá bỏ loại lá trầu đã từng gắn bó với ông bà mình gần trăm năm qua. Hiện nay giá bán đã tăng trở lại, người trồng trầu phấn khởi lắm”.

Điều đáng mừng là nhiều năm qua, chính quyền địa phương đã rất quan tâm, hỗ trợ người trồng bằng nhiều biện pháp như, quảng bá làng trầu với các tour du lịch, đăng ký thương hiệu hỗ trợ vốn vay cho người trồng phát triển thêm diện tích; hình thành HTX, các tổ hợp tác chuyên canh, mua bán lá trầu. Từ đó làng nghề này đã đứng vững trên thương trường, tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng trăm lao động tại địa phương, đồng thời giữ vững được thương hiệu “lá trầu Vị Thủy”.

Hái lá trầu.

Đâu đâu cũng thấy trầu xanh

Thật không ngoa để nói rằng, ấp 5 đã trở thành vương quốc trầu xanh của ĐBSCL hiện nay. Hộ có nọc trồng trầu nhiều nhất lên đến 1.000 nọc; hộ ít nhất cũng xấp xỉ 200 nọc trầu. Thời điểm từ năm 1990 trở lại đây, trầu Vị Thủy phát triển rầm rộ hơn bao giờ hết. Người dân tranh thủ trồng trầu bất kỳ nơi nào có đất trống, từ những còn đường quê chật hẹp, lối đi, bờ ao mương quanh nhà…Nhiều hộ còn mạnh dạn phá bỏ những loại cây ăn trái kém hiệu quả kinh tế để trồng trầu.

Không biết hư thực ra sao nhưng những người hái lá trầu thuê đều nói rằng, trầu Vị Thủy có mùi thơm và cay nồng hơn lá trầu ở Bà Điểm, Hóc Môn (Tp. HCM) hay làng trầu An Giang. Nếu không quen sẽ bị “say trầu”. Ông Nguyễn Văn Đời, Giám đốc HTX Trầu Vàng xã Vị Thủy vui vẻ kể, “đã có nhiều hộ giàu lên từ việc trồng trầu và cứ như thế diện tích tăng lên từng ngày. Mới đây người trồng trầu Vị Thủy càng phấn khởi nhiều hơn khi tỉnh Hậu Giang đã có quyết định công nhận làng nghề trồng trầu ấp 5 này đạt tiêu chuẩn làng nghề truyền thống mở ra nhiều cơ hội hợp tác đầu tư lớn cho người trồng trầu”.

Nhiều người trồng trầu lâu năm tại làng nghề này chia sẻ kinh nghiệm: dây trầu chỉ phát triển tốt với nguồn phân bón hữu cơ (phân sinh học, bò, dơi, trùn quế…) mới có được lá trầu to, đẹp, màu xanh bắt mắt, không bị sâu rầy cắn phá. Riêng nọc trầu phải được làm bằng cây tràm, vì vỏ tràm tạo điều kiện cho rễ dây trầu bám và phát triển tốt. Nghề trồng trầu vừa khó nhưng lại dễ. Khó đối với người không bền bỉ, thiếu kinh nghiệm chăm sóc. Còn dễ là đối với những người cần cù và biết được “tính cách” của cây trầu.

Sau 3 đến 4 tháng xuống giống, dây trầu sẽ bắt đầu cho lá, cứ thế khoảng 10 ngày hái 1 lần (vào mùa mưa); 12 đến 15 ngày (vào mùa nắng), thị trường tiêu thụ lớn nhất là Tp.HCM, Bình Dương, Hà Nội, Campuchia, Trung Quốc, Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc)… Giá bán mỗi ốp hiện nay từ 8.000 đến 10.000 đồng, riêng dịp Tết Nguyên đán vừa qua, giá bán lên đến 15.000 đồng/ốp giúp hàng trăm hộ trồng trầu “trúng lớn”.

 
Xếp lá trầu thành từng ốp.

Hướng phát triển mới cho làng nghề trồng trầu Vị Thủy

Cùng với một số sản phẩm nông nghiệp khác, lá trầu Vị Thủy cũng bị ảnh hưởng do dịch bệnh COVID-19 bùng phát, giá trầu liên tục giảm. Bên cạnh đó thị trường xuất khẩu đi các nước, nhất là Trung Quốc giảm nhiều khiến một số hộ dân hết sức lo ngại. Đến thời điểm đầu tháng 5/2020, tình hình xuất khẩu lá trầu đã có những chuyển biến tích cực hơn, người trồng phấn khởi để đầu tư cho làng nghề của mình. Tiêu chuẩn làng nghề cấp tỉnh là cơ hội để người trồng mở rộng qui mô sản xuất, nâng cao hơn các biện pháp KHKT hiện đang áp dụng, được ưu đãi vay vốn. Song song đó, tỉnh sẽ hỗ trợ bằng việc tăng cường quảng bá, ký kết các hợp đồng bao tiêu sản phẩm; gắn du lịch với việc giới thiệu tiềm năng, cảnh quan văn hóa truyền thống của làng trầu.

Trải qua năm tháng thăng trầm, lá trầu vàng, trái cau, miếng vôi têm vẫn còn hiện hữu trong nhiều phong tục lễ hội dân gian của người Nam bộ. Đây là nguyên nhân vì sao làng nghề trồng trầu Vị Thủy vẫn tồn tại và phát triển không ngừng. Ngoài việc mưu sinh, người dân làng nghề này luôn có ý thức bảo vệ và duy trì nét đẹp văn hóa dân gian truyền thống đi đôi với việc giữ vững tiêu chí làng nghề đã được công nhận.

Source: Baodulich.net.vn